Αρχοντικά Κοζάνης
ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ ΚΟΖΑΝΗΣ
Πανέμορφα, τεράστια αρχοντικά με αρχιτεκτονική σαφώς επηρεασμένη από τους τόπους όπου υπήρχαν στενές εμπορικές επαφές των κατοίκων της Σιάτιστας. ‘Ένα υπέροχο μωσαϊκό σχεδίων, χρωμάτων και τεχνοτροπιών που αντανακλά την Ευρωπαϊκή κουλτούρα συνδυασμένη με τη Μακεδονίτικη τεχνική.
Μετά τις συνθήκες του Κάρλοβιτς το 1699, του Πασσάροβιτς το 1718 και του Κιουτσούκ Καϊναρτζή το 1774, οι οποίες διεύρυναν τις εμπορικές δραστηριότητες της Ελλάδος με τις χώρες της Ευρώπης, σημειώθηκε μία μεγάλη οικονομική άνθιση στην εμπορική τάξη της Δυτικής Μακεδονίας δημιουργώντας ευρωστία και αριστοκρατική ατμόσφαιρα στις πόλεις όπου άνθισε το εμπόριο.
Διονύσης Μποζιάκας
Καίτη Παπαναούμ
ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΟΓΚΛΗΡΑ
Ένα υπέροχο αρχοντικό με μακεδονίτικη αρχιτεκτονική, με έρκερ και αέτωμα. Κτίστηκε πριν από το 1830 και ανήκε στον έμπορο Δημήτριο Δόγκληρα ο οποίος είχε εμπορικές δραστηριότητες στις παραδουνάβιες χώρες, στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη.
Το εσωτερικό είναι πλούσια διακοσμημένο με θαυμάσιες ζωγραφιές , το ταβάνι, οι τοίχοι και τα έπιπλα αποπνέουν αρχοντιά και μαρτυρούν την κοινωνική τάξη του ιδιοκτήτη τους. Τα υλικά μεταφέρθηκαν από την Κωνσταντινούπολη και ζωγραφίστηκε περίτεχνα από τεχνίτες της Πόλης.
Χάρις τις προσπάθειες του πολιτιστικού συλλόγου «Μαρκίδες Πούλιου» όπου ανήκει είναι άψογα διατηρημένο.
Καίτη Παπαναούμ
Καίτη Παπαναούμ
ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΤΗΣ ΠΟΥΛΚΩΣ
Ένα πολύ ψηλό Μακεδονίτικο αρχοντικό το οποίο στο εσωτερικό του είναι ζωγραφισμένη ολόκληρη η Πόλη μαζί με τον Βόσπορο. Ανήκε στον Θόδωρο Εμμανουηλίδη από τη Σιάτιστα, ο οποίος το έχτισε στις αρχές του 18ου αιώνα και το πούλησε στον Λάζαρο Πουλκίδη έμπορο καπνού.
Είναι διακοσμημένο με διάφορες ζωγραφιές που απεικονίζουν λουλούδια, καράβια και τριγωνομετρικά σχέδια. Χαρακτηριστικά είναι τα χρωματιστά ξύλινα ταβάνια και τα υπέροχα τζάκια που αποπνέουν μεγαλοπρέπεια και ακτινοβολούν την ευρωστία του ιδιοκτήτη τους.
ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΚΟΖΑΝΗΣ
ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΕΡΜΙΟΝΙΟ
Χτίστηκε στις αρχές του Μεσοπολέμου το έτος 1931 και λειτούργησε ως ξενοδοχείο, χρήση που διατηρεί μέχρι και σήμερα. Το ξενοδοχείο «ΕΡΜΙΟΝΙΟΝ» κτισμένο μέσα στην κεντρική πλατεία είναι ένα από τα πιο όμορφα κτίρια που κοσμεί υπέροχα το κέντρο της Κοζάνης, μαζί τα υπόλοιπα ιστορικά κτήρια της πλατείας, τον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου, το κωδωνοστάσιο, το Δημαρχείο και την Εθνική Τράπεζα.
Το κτήριο έχει διατηρηθεί στην αρχική του μορφή και έχει ανακαινιστεί πολλές φορές με την τελευταία πιο πρόσφατη ανακαίνιση, που ανέδειξε και τους εσωτερικούς χώρους διατηρώντας στο ακέραιο τη φυσιογνωμία και το ύφος του κτηρίου.
Οι εσωτερικές διακοσμήσεις προσαρμοσμένες κατάλληλα στην αισθητική της εποχής αποτελούν ένα επιτυχημένο συνδυασμό νεοκλασικής και σύγχρονης διακοσμητικής.
ΔΡΙΖΕΙΟ ΜΕΓΑΡΟ
Ένα μικρό παλατάκι κτισμένο από τον Κωνσταντίνο Δρίζη στα 1906, για να φιλοξενήσει τον Βασιλιά των Ελλήνων και ελευθερωτή της πόλης. Είναι ένα νεοκλασικό κτίσμα με στοιχεία που προσομοιάζουν με την αρχιτεκτονική άλλων Βασιλικών ανακτόρων της εποχής ή και παλαιότερα, ειδικά στο πίσω μέρος του κτηρίου.
Τον Ιούλιο του 1907, ο Κων/νος Δρίζης το δώρισε στην κοινότητα για να χρησιμεύσει ως νοσοκομείο. Με την απελευθέρωση της Κοζάνης στις 11 Οκτωβρίου 1912, ο Βασιλιάς Γεώργιος Α ́ επισκέπτεται την πόλη και φιλοξενείται εκεί. Στην οικία αυτή στήθηκε και ο πρώτος ανδριάντας προς τιμή του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Στο ίδιο ύφος και εναρμονισμένο με την αισθητική του κτηρίου το πάρκο που έχει δημιουργηθεί δίπλα, που μοιάζει να είναι ο κήπος του παλατιού. Ένα επιτυχές παράδειγμα αρμονικού συνδυασμού ενός νέου δημιουργήματος, με ένα ιστορικό κτήριο αλλά και διατήρησης του ύφους και της ιστορίας της περιοχής.
ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΛΑΣΣΑΝΗ
Με όλα τα στοιχεία της Μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής το αρχοντικό του Λασσάνη αποτελεί ένα από τα κλασσικά αρχοντικά που στολίζουν την πόλη, μεταφέροντας την αίγλη και τη γοητεία της εποχής στην οποία κτιστήκαν. Ιδιοκτήτης του ήταν ο Γεώργιος Λασσάνης, γιος γνωστού Κοζανίτη εμπόρου που έμεινε ορφανός από πατέρα σε μικρή ηλικία.
Ήταν λόγιος και πολιτικός και ανέπτυξε δραστηριότητα ως συγγραφέας, δραματουργός, δάσκαλος, ενώ συμμετείχε και στην επανάσταση του 1821. Οι εσωτερικοί χώροι μοιάζουν με αυτούς άλλων αρχοντικών της εποχής, σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας.
ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΒΟΥΡΚΑ
Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της μακεδονικής αρχιτεκτονικής ενώ διασώζεται και η αυλή. Στο εσωτερικό, υπάρχουν ξύλινες οροφές και κολώνες, διακοσμημένες με χρώματα και σχέδια της εποχής.
Βρίσκεται πίσω από το κτίριο της Μητρόπολης Σερβίων & Κοζάνης και έχει χαρακτηρισθεί ιστορικό μνημείο. Υπάρχει μαρμάρινη επιγραφή, τοποθετημένη επάνω σε τοίχο του αρχοντικού που γράφει ότι κτίστηκε το έτος 1748 και φέρει χαραγμένο σταυρό..
ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΒΑΜΒΑΚΑ
Ένα αρχοντικό ‘’φάντασμα’’, που στέκει ερειπωμένο με ξεθωριασμένα παράθυρα και σπασμένα τζάμια περιμένοντας ίσως κάποια αποκατάσταση. Ακόμη κι έτσι αποπνέει την ομορφιά των αιώνων, που ζωγράφισαν επάνω του οι σελίδες της ιστορίας, προσθέτοντας συναισθηματική αξία σε αυτό το επιβλητικό κτήριο.
Η μυστηριακή ατμόσφαιρα και οι βουβοί εσωτερικοί χώροι που μοιάζουν να τους κατοικούν πλάσματα από έναν άλλο κόσμο, θυμίζουν τους αστικούς μύθους της πόλης για στοιχειά, νεράιδες και άλλα θρυλικά όντα, που όπως πίστευαν κάποτε ήταν οι μόνοι ένοικοι των εγκαταλειμμένων αρχοντικών.
Ο Ζήσης Παγούνης ,που έκτισε αυτό το πανέμορφο αρχοντικό, το 1789 ήταν ένας πλούσιος έμπορος από την Κοζάνη, ενώ ο επόμενος ιδιοκτήτης του, ο ανιψιός του Δημήτριος Παγούνης, ασχολούνταν ανάμεσα στα άλλα με την έκδοση βιβλίων, αλλά και βοηθούσε πολλά φτωχά παιδιά από την Κοζάνη να σπουδάσουν στο εξωτερικό.
Μάλιστα μετέτρεψε το σπίτι σε σχολείο και κάλυπτε ο ίδιος τα έξοδά του. Τέλος το χάρισε στην κοινότητα ενώ ο τελευταίος ιδιοκτήτης ήταν ο Ευάγγελος Βαμβακάς.
ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΒΛΑΣΤΗΣ
Αρχοντικά με υπέροχες ξύλινες διακοσμήσεις στα χρώματα του μπλε, του πράσινου και του μπορντό, συνδυασμένα με πέτρα και ξύλο που περιβάλλονται από ολάνθιστους κήπους ,είναι εικόνες που συναντά ο επισκέπτης στα πανέμορφα δρομάκια του χωριού.
Τα γραφικά σοκάκια με τα μεγαλοπρεπή αρχοντικά που ήταν οι οικίες των πλούσιων εμπόρων της περιοχής, πλαισιώνονται υπέροχα από ένα πανέμορφο φυσικό περιβάλλον. Η Βλάστη, είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1180 μέτρων στο οροπέδιο που σχηματίζει το Μουρίκι με το Σινιάτσικο.
Το τοπίο γύρω βρίθει από οξιές, βελανιδιές και πεύκα ενώ πολύ όμορφη είναι και η κορυφή του Σινιάτσικου του στέκεται αγέρωχη πίσω από το χωριό.
ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΕΡΑΤΥΡΑΣ ΚΟΖΑΝΗΣ
Χτισμένα από το 18ο αιώνα και μετά, τα αρχοντικά της Εράτυρας ανήκαν σε εμπόρους της περιοχής που πλούτισαν χάρις τους εμπορικούς δεσμούς που ανέπτυξαν με διάφορες χώρες της Ευρώπης. Τα περισσότερα είναι διώροφα και έχουν σχήμα ‘’ορθογώνιο’’ ή ‘’γάμμα’’.
Υπάρχει το κατώι όπου φυλάσσονται τα τρόφιμα το οποίο ήταν ημιυπόγειο και βρισκόταν συνήθως στην πίσω πλευρά. Στην μπροστινή πλευρά βρισκόταν ο ‘’στρωτός’’ που ήταν κάτι σαν χώρος υποδοχής. Επίσης η κουζίνα και ο φούρνος βρισκόταν σε ένα μικρό κτίσμα στην αυλή το’’ μαγερειό’’.
Το αρχοντικό του Μήλιου στην Εράτυρα
Το σπίτι του Μήλιου στην Εράτυρα βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του οικισμού. Κάτω από το ταβάνι υπάρχουν υπέροχες τοιχογραφίες, οι οποίες φιλοτεχνήθηκαν μετά τα μέσα του 19 ου αιώνα.
ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ
Στην κωμόπολη του Βελβεντού, υπάρχουν υπέροχα νεοκλασικά αλλά και αρχοντικά Μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής που στολίζουν πολύ όμορφα τα γραφικά σοκάκια, όχι μόνο με τα χρώματα και τα σχέδιά τους αλλά και με τους υπέροχους κήπους τους.
Τα χρώματα και οι ευωδιές των λουλουδιών σε συνδυασμό με τα μαγευτικά αρχοντικά και τη θέα της λίμνης κάνουν την βόλτα του επισκέπτη σε αυτόν τον όμορφο τόπο, μια υπέροχη εμπειρία.
ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΚΩΣΤΑ
Το Λαογραφικό Μουσείο στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο αρχοντικό Κώστα που χτίστηκε το 1890.Στο Μουσείο φυλάσσονται εκθέματα του 19ου και του20ου αιώνα, από τα οποία το καθένα, έχει να διηγηθεί, μία διαφορετική ιστορία από την καθημερινή ζωή των κατοίκων.
